Het museum koos voor het thema dieren in de westerse kunst tijdens de middeleeuwen en stelt aan de hand van talrijke kunstwerken en oude voorwerpen een soort bestiarium samen. In totaal worden zo’n 120 schilderijen, sculpturen, miniaturen en voorbeelden van edelsmeedwerk geëxposeerd die op de een of andere manier in verband staan met dieren zoals ze in de middeleeuwse verbeelding leefden: echte of ingebeelde dieren, huisdieren of wilde exemplaren, geschilderd, gebeeldhouwd of afgebeeld in prentvorm.

In deze tentoonstelling ervaart de bezoeker ook de fascinatie van de kunstenaars voor de talrijke soorten die ze afbeeldden. Maar wat wilden zij bereiken met hun voorstellingen? Dieren namen een speciale plaats in in het repertoire van de middeleeuwse kunst: als didactische hulpmiddelen, dragers van een religieuze inhoud, als de belichaming van de menselijke deugden en ondeugden, en niet in de laatste plaats door hun plastische uitdrukkingsmogelijkheden.

In die context konden ook de twee rammelaars in de vorm van een sirene uit het Fonds Michel Wittock niet ontbreken: ze passen immers perfect in deze rol. In de middeleeuwen werd de sirene als een dier beschouwd dat zich onder twee gedaanten vertoonde: enerzijds de onheilspellende, kwaadaardige demon des doods, en anderzijds de weldadige moedergodin en beschermster van de kinderen.

Uit de kerkschat van Oignies wordt op de tentoonstelling ook een bisschopsstaf getoond. Dit symbool van de herdersstok eindigt in de kop van een slang met opengesperde kaken die op het punt staat het kruis op de rug van een lam te verslinden. In de middeleeuwen gold de slang als een hybridisch dier: wijs als geen ander en het sluwste wezen van de Schepping, maar tegelijk de incarnatie van de erfzonde. Hoewel ze op illustraties vaak gelieerd wordt aan het kwade, wordt ze in de Bijbel ook op een positieve manier ten tonele gevoerd. In het boek Numeri (21: 4–9) bijvoorbeeld laat Mozes een koperen slang maken die de Israëlieten moest beschermen tegen slangenbeten. Uit die herdersstaf van Mozes is de iconografie van de bisschopsstaf in de vorm van een slang ontstaan.

Deze tentoonstelling is nog te bezoeken tot 16 februari 2014.

Lees meer over dit onderwerp:
J. TOUSSAINT (red.), Fabuleuses histoires. Des bêtes et des hommes, Tentoonstellingscatalogus (van 14 november 2013 tot 16 februari 2014), Musée provincial des Arts anciens du Namurois.