Woudlandschap met reigers

Dit is het 4de wandtapijt dat Michel Demoortel aan de Koning Boudewijnstichting schonk in het kader van zijn Fonds. Door een Fonds op te richten bij de Koning Boudewijnstichting, wil Michel Demoortel zich inzetten voor de bescherming en de promotie van het Edingse erfgoed.

Ook hier staat vast dat het een werk uit Edingen betreft. Het wandtapijt draagt nl zowel de handtekening als het ateliermonogram van Hendrik van der Cammen (1603-1676), zoon van de bekende wever Filips van der Cammen.

Het wandtapijt is een tot nu toe onbekend deel van een oorspronkelijke serie van 8 Landschappen met dierengevechten, waarvan er 3 bewaard zijn in het Kasteel van Gaasbeek, het Museum voor Schone Kunsten in Boston en het 'Museum of Art' in Philadelphia. Met deze kwaliteitsvolle serie bereikte Edingen het hoogtepunt van haar wandtapijtproductie. Het is tevens de laatste, grote bewaarde reeks uit de ateliers van Edingen.

Op het voorplan staan twee reigers afgebeeld aan de oevers van een rivier. Een van hen houdt een adder of paling in zijn bek. Vooraan rechts, in het struikgewas, zit een otter met een vis in de muil.

Het thema sluit aan bij een genre dat vanaf het midden van de 16de eeuw toegepast werd in de Vlaamse tapijtkunst, dat van de ‘vechtende dieren in landschappen’. Een bekend voorbeeld van zo’n serie is de Verdures met wilde dieren in de Wawalburcht te Krakau. De twee smalle tussenstukken met reigers uit deze serie vertonen veel verwantschap met het Edingse werk. Verondersteld wordt dat Hendrik van der Cammen via zijn goede relaties met Brusselse manufacturen aan de kartons van deze serie kon geraken en hiervan varianten liet maken.

Een datering in het tweede kwart van de 17de eeuw is mogelijk op grond van de architecturale boord. Zulk portiek met gedraaide zuilen wordt voor het eerst in de Vlaamse tapijtkunst gebruikt in de beroemde Brusselse reeks de Triomf van de Eucharistie die in 1625-28 geleverd werd en vervaardigd werd naar modellen van Pieter-Paul Rubens.

Het wandtapijt met reigers werd samen met een tweede uit deze reeks te koop aangeboden op de Engelse kunstmarkt. Voordien was het in privé-bezit. Vermoedelijk werd de reeks Landschappen met dierengevechten bij van der Cammen besteld in 1644 door de stad Edingen en de omliggende gemeenten als geschenk voor Filips-Frans van Arenberg, die toen door keizer Ferdinand III verheven werd tot hertog. De prijs bedroeg meer dan 3000 pond, maar door de oorlog kon dit niet betaald worden. In 1645 kocht de hertog de reeks zelf aan voor 2000 pond.

Publicatie 'Landschappen uit Edingen'
Website Huis Jonathas

Meer info over het Fonds Michel Demoortel

Type: 
wandtapijt
Material / technique: 
wol en zijde
Dimensions: 
358 x 260 cm
Type of acquisition: 
Schenking van Michel Demoortel
Year of acquisition: 
2009
Depository institution: 
Huis Jonathas, Edingen