Belgische kunstenaar Marcel-Louis Baugniet (1896-1995) is een van onze belangrijkste avant-garde kunstenaars. De vier ontwerpen voor meubelen en interieurobjecten, aangekocht door het Erfgoedfonds van de Koning Boudewijnstichting, getuigen van zijn veelzijdig oeuvre. Ze worden ondergebracht bij CIVA, een museum en archiefcentrum gewijd aan architectuur van de 19de tot het begin van de 21ste eeuw. Daar vormen ze een mooie aanvulling op het Fonds Baugniet.
Marcel-Louis Baugniet, die tot op bijna 100jarige leeftijd is blijven schilderen, was een zeer veelzijdig Belgische kunstenaar. Hij was kunstschilder en ontwierp eveneens theaterkostuums, decors, affiches, tapijten, collages, meubelen... Hij is vooral gekend als constructivistische schilder en voorvechter van de ‘Plastique pure’ of ‘Zuivere Beelding’. Deze geometrische abstractie, in combinatie met een sierlijk en zacht kleurenspel, kenmerkt zijn werk. Baugniet vestigde zich als Luikenaar al heel jong in Brussel waar hij samen met Magritte en Delvaux school liep aan de Academie voor Schone Kunsten. Daarna trok hij naar Parijs waar hij beïnvloed werd door het kubisme van onder meer Léger en Zadkine en door architect Le Corbusier. Hij ontdekte er ook de abstracte kunst van Kandinsky, Mondriaan en Delaunay en geraakte geboeid door het Russische constructivisme.
In 1922 keerde Baugniet terug naar België en trouwde met de avant-garde danseres Akarova. Voor haar ontwierp hij theaterkostuums en –decors vol geometrische figuren. Hij leverde ook bijdragen aan het Brusselse modernistische tijdschrift 7 Arts. Dat streefde naar een synthese van alle kunsten en plaatste het vormelijke boven het figuratieve, wat ‘Plastique pure’ of de ‘Zuivere Beelding’ genoemd werd. In de jaren 20 was Baugniet bijzonder actief als avant-garde kunstenaar, weliswaar zonder de erkenning die hij verdiende. Misschien was hij voor op zijn tijd…
Toen de abstractie binnen de avant-gardes stilaan tot verval kwam, legde Baugniet zich toe op de toegepaste kunsten. In 1927 richtte hij samen met de Nederlandse architect Ewaud Van Tonderen een interieurzaak op. De tekening ‘Projet de maquette’ (Project van maquette) dateert uit dat jaar. We zien hier hoe hij zijn radicale en maatschappelijke denkbeelden vertaalt in zijn meubels: de vorm ten dienste van de functie en ‘Le beau, c’est l’utile’ (Mooi is, wat nuttig is). Dit zien we ook in de andere tekeningen, zoals ‘Etudes de bar’ en ‘Etudes de fauteuil’. Deze studie van een zetel is een mooi voorbeeld van de typische buismeubels die hij ontwierp. In al deze ontwerpen herkennen we Baugniets pure en zuivere lijnen.
Ook op het vlak van materiaal speelde Baugniet een grote rol. Zo gebruikte hij nieuwe materialen zoals verchroomd metaal voor zijn buismeubelen, glas (te zien in zijn ‘Studie voor glazen en karaffen’), maar ook multiplex, nylon etc. Deze ‘toegepaste’ variant sloeg wel aan. Zijn meubels kenden succes en werden gepresenteerd op tal van internationale tentoonstellingen waaronder Expo 58. Zo heb je zijn gekende Standax meubelen, ‘sociaal meubilair’ dat gedemonteerd en gestapeld kon worden. Na zijn buisvormige meubelprojecten volgden ook houten meubels met een Scandinavische uitstraling. De vier tekeningen die de Stichting aankocht weerspiegelen goed de verschillende trends en staan toe Baugniets professionele carrière te documenteren. Ze worden ondergebracht bij CIVA, een museum en archiefcentrum gewijd aan architectuur van de 19de tot het begin van de 21ste eeuw, dat tevens het fonds Baugniet herbergt. De tekeningen vormen bijgevolg een mooie aanvulling op dit fonds, tevens de enige collectie in een publieke instelling gewijd aan deze kunstenaar.
Tot in de jaren 70 bleef Baugniet meubels en decoratieve objecten ontwerpen die hij in zijn winkel in Brussel met succes verkocht. Pas door de herontdekking van de ‘vergeten’ avant-garde van de jaren 20, kreeg Baugniet tijdens de jaren 70 ook als schilder erkenning. Met zijn geëngageerde visie op kunst, vormgeving en maatschappij kan hij beschouwd worden als sleutelfiguur van de avant-garde kunst.
Een van de tekeningen is al meteen te zien in de tentoonstelling ‘7 arts: Belgische avant-garde (1922-1928)’, die tot 9 augustus 2020 in CIVA loopt. Hier kan je kennismaken met de vijf grondleggers van 7 Arts en een aantal van hun compagnons de route waaronder Marcel-Louis Baugniet.