Snuifdoos met miniatuurportret Leopold II

Met de aankoop van deze gouden snuifdoos vulde het Fonds Christian Bauwens een belangrijk hiaat in de geschiedenis van de edelsmeedkunst in België op. Want zowel de pedigree als de productie van dit 19e-eeuws prestigeobject is interessant.

Wie deze snuifdoos met blauw geëmailleerd deksel ziet, merkt meteen het ovale miniatuurportret van koning Leopold II op. Dit portret is gebaseerd op een foto die rond 1875 door de Brusselse broers Géruzet werd genomen. Net als op de foto draagt Leopold II op dit portret twee eretekens: dat van de orde van het Gulden Vlies en de borstster van het burgerlijk Grootlint in de Leopoldsorde. Het eerste kreeg hij ter gelegenheid van zijn huwelijk met Maria Hendrika van Oostenrijk uit de handen van keizer Frans Jozef. In datzelfde jaar 1853 kreeg hij ook het tweede, als een geschenk voor zijn achttiende verjaardag. Het werd vervaardigd door Gustave Wolfers, en bevindt zich nu in het DIVA in Antwerpen.

Rondom het portret zijn zestien briljanten in een zilveren zetting geplaatst. Tussen de gouden klimopbladeren errond staan nog eens zes briljanten. Ook de zijwanden van de snuifdoos zijn rijkelijk gedecoreerd. De afzonderlijke bodemplaat is aan de opstaande wand met klinknagels vastgezet, en het deksel heeft een afzonderlijke liprand, opstaande wand en bovenplaat. Op die liprand zijn tekens ingekrast, al moet verder onderzoek uitwijzen waar ze precies voor staan.

Mogelijks werd de snuifdoos in het atelier van de firma C.M. Weishaupt Söhne in Hanau vervaardigd. Eerder werden andere, eveneens ongemerkte snuifdozen gerelateerd aan Leopold II, toegeschreven aan dit atelier. Of de montage van de miniatuur door de Brusselse hofjuwelier Auguste Dufour gebeurde, is onduidelijk. Dufour werd wel meermaals betaald voor de levering van snuifdozen en genoot hij in zijn tijd bijzonder veel faam voor zijn tafel- en gelegenheidszilver en juwelen. Tot op heden zijn er echter maar weinig voorbeelden bekend van zijn juwelen.

Vermoedelijk stamt de snuifdoos uit het bezit van kroonprins Rudolf van Oostenrijk-Hongarije. Bij de geboorte van zijn dochter Elisabeth Maria werden in opdracht van koningin Maria Hendrika juwelen en zeker ook een snuifdoos besteld. Of het om dit exemplaar gaat, is niet duidelijk. Wel is zeker dat Dufour in de periode 1901-1905 regelmatig betaald werd voor de creatie van of werkzaamheden aan snuifdozen, en dat snuifdozen toen vaak als relatiegeschenk werden gebruikt.

Meer info over het Fonds Christian Bauwens