Madonna met kind

Dit zeldzame beeldje van buxushout en zilver is van hoge kwaliteit en werd in 1633 gemaakt door Maria Faydherbe, een beeldhouwster uit Mechelen. Het is het enige gedateerde werk van de kunstenares. Maria Faydherbe liet een internationaal erkend oeuvre na en is een van de oudste bij naam bekende vrouwelijke beeldhouwers in de Europese kunstgeschiedenis van wie werk overgeleverd werd. Dit pareltje onder de kleine religieuze beeldhouwwerken maakt nu deel uit van onze openbare collecties en is te bewonderen in het Museum Hof Van Busleyden in Mechelen dankzij de actie van het Fonds Léon Courtin - Marcelle Bouché.
 

Gesigneerd en gedateerd meesterwerk

Het 17,1 centimeter hoge beeldje is gedateerd (1633) en op virtuoze wijze gesneden uit kostbaar buxushout. De ‘Madonna met kind’ stelt de heilige Maagd in majesteit voor, gehuld in een wijde mantel met golvende plooien. Haar hoofd is omkranst met een grote kroon van massief zilver, en in haar linkerarm ondersteunt ze moederlijk het kind Jezus. De sublieme kwaliteit van het snijwerk in het buxushout, de geslaagde en vredige uitdrukking van de gezichten en de harmonieuze compositie maken dit stuk tot een heus meesterwerkje van de Belgische religieuze beeldhouwkunst uit de zeventiende eeuw. De signatuur en datering maken het werk extra bijzonder.

Een kunstenares van haar tijd

Het beeld is ingekerfd met de handtekening van Maria Faydherbe en met het jaar van uitvoering, namelijk 1633. Deze kunstenares, geboren in Mechelen in 1587 en overleden in 1643, is een van de oudste bij naam bekende vrouwelijke beeldhouwers in de Europese kunstgeschiedenis van wie werk is overgeleverd. Maria kwam uit een familie van verschillende beroemde kunstenaars (waaronder haar neef Lucas Faydherbe, een leerling van Rubens) en liet een internationaal erkend oeuvre na. Haar zeldzame creaties, die het midden houden tussen de renaissance- en barokstijl, zijn uitgebreid bestudeerd en bijzonder in trek bij verzamelaars en musea. Bovendien wordt in het Mechelse Stadsarchief een document bewaard dat getuigt van haar zelfbewustzijn en strijd om erkenning in een door mannen gedomineerde wereld.

Typisch en zeldzaam

We vinden dit devotiebeeld terug in diverse wetenschappelijke publicaties, onder andere in een bericht in The Burlington Magazine van 2014 naar aanleiding van de aankoop van een vergelijkbaar beeldje van Maria Faydherbe door het Londense Victoria & Albert Museum. Het kleine formaat, de iconografie van Maria en het Jezuskind, het gebruik van kostbaar buxushout, de tegelijk zware en vloeiende drapering van stoffen en de tegelijk statige en zachte gelaatsuitdrukkingen zijn typisch voor Maria Faydherbe. Doorheen de eeuwen ging het kunstwerk over van generatie op generatie, binnen dezelfde Belgische familie. Uitzonderlijk detail: deze ‘Madonna met kind’ is het enige gedateerde werk van de kunstenares, van wie uiteindelijk maar erg weinig werken overgebleven zijn.

Van lokaal en nationaal belang

In de zeventiende eeuw nam Mechelen, als hoofdplaats van de katholieke kerk in deze regio, een essentiële plaats in in de heropbouw van de Zuidelijke Nederlanden na de Beeldenstorm en in de contrareformatie. Daarin speelden kunstenaars een belangrijke rol. Door de aanschaf van een werk van deze lokale en erkende topkunstenares kan deze rol ook meer bekendheid krijgen bij het grote publiek. Daarnaast heeft de figuur van Maria Faydherbe een bijzondere betekenis voor de stad Mechelen, die recent nog de naam van de Faid’Herbestraat veranderde in Lucas-en-Maria Faydherbestraat! De aankoop van dit unieke beeldje bleek een onverhoopte kans om een zeldzaam werk van de Mechelse kunstenares aan te schaffen, waarmee allicht ook is voorkomen dat het object naar het buitenland zou verhuizen. 

De zorg voor ons erfgoed

Het Fonds Léon Courtin - Marcelle Bouché, beheerd door de Koning Boudewijnstichting, wil Belgische kunstwerken veiligstellen. Het Fonds helpt in het bijzonder bij de aankoop, de conservatie, de restauratie en de valorisatie van kunstwerken van Belgische kunstenaars door de tijden heen, met uitzondering van hedendaagse kunstenaars. De Koning Boudewijnstichting zet zich in voor het behoud van ons erfgoed en vertrouwt de kunstwerken uit haar collectie toe aan musea en openbare instellingen, zoals, in dit geval, het Museum Hof Van Busleyden in Mechelen.