Dit kleurrijke en atypische doek dateert van het einde van de Tweede Wereldoorlog en lijkt op het eerste gezicht niet tot de topwerken van de Brusselse schilder te behoren, die abstract zijn en bekendstaan om hun dominante zwart. Toch speelt het wel degelijk een belangrijke rol in het artistieke parkoers van Antoine Mortier (1908-1999).
In die periode werkt de schilder als koorzanger bij de Koninklijke Muntschouwburg, waar op dat ogenblik Thaïs wordt opgevoerd, een opera van Massenet. Tijdens de pauzes observeert en schetst Mortier de twaalf fakkeldragende figuranten die staan opgesteld achter aan de scène. Het zijn arme drommels die met allerlei klusjes de eindjes aan elkaar proberen te knopen. Geleidelijk evolueren deze schetsen en worden ze dramatischer. Uiteindelijk herleidt hij deze twaalf pathetische figuren tot vier, de zogenaamde “vier groten”: Stalin, Roosevelt, Churchill en De Gaulle. “Ze werpen zich op als fakkeldragers van een nieuwe wereld en van onze vrijheid”, zo vertrouwt hij toe aan zijn vriend, de kunsthistoricus Karel Geirlandt. De algemene sfeer van het schilderij blijft die van een theater, maar de twaalf fakkeldragers zijn vier “redders van de wereld” geworden die de macht van de Asmogendheden gebroken hebben.
Het doek toont ook Mortiers onmiskenbare talent als colorist en de krachtige trekken waarmee hij schildert. Hij vermijdt daarbij nutteloze kunstgrepen en concentreert zich op de essentie. De kernboodschap moet er immers één zijn van nieuwe hoop in een wereld die volledig moet worden heropgebouwd. Les Flambeaux bevat alle elementen waarmee Mortier een plaats zal veroveren in de kunstgeschiedenis. Het werk wordt eerst tentoongesteld bij Delevoy, een groot liefhebber van de “Jeune Peinture Belge”. Vervolgens wordt het aangekocht door kunstverzamelaar Gustave Van Geluwe. Het reisde veel rond en was te zien op tal van tentoonstellingen, al bleef het 69 jaar lang in handen van de familie van de verzamelaar. Voortaan maakt het deel uit van de collecties van de Stichting, omdat het absoluut een blijvende plaats verdient in het Belgische kunsterfgoed.
