Dit prachtige en zeldzame voorbeeld van folkloristisch kunstsmeedwerk, dat in 1994 werd aangekocht, verraadt niet alleen een uitzonderlijk vakmanschap maar valt ook op door de rijkdom van de gebruikte materialen.
De Mechelse gildebreuk bestaat uit een reeks schakels, vier schilden met afbeeldingen van heiligen en de wapens van verscheidene Mechelse adellijke families. Wat dit stuk echter uniek maakt, is de cartouche in een heel zeldzame vorm die het martelaarschap van Sint-Sebastiaan voorstelt. Hij wordt steeds afgebeeld met pijlen en is de patroonheilige van de boogschutters.
De gildebreuk werd gedragen door de leider van de Mechelse schuttersgilde, de koning genoemd. Die verkreeg zijn titel door een houten vogel (de ‘papegaai’) af te schieten die geplaatst werd op de wieken van een molen, een kerktoren of een staak. De uittredende koning mocht als eerste proberen zijn titel te behouden. In principe voegde elke koning een zilveren schild aan de ketting toe, met daarop zijn naam, de datum van zijn koningschap en, indien hij een adellijke titel had, zijn wapenschild.
Oorspronkelijk ontstond de schuttersgilde als een vereniging van poorters die gegroepeerd waren om de gemeenschap te verdedigen. Later, toen de militaire functie van de gilden afnam, bleef de gilde bestaan, maar werden er enkel nog schietingen georganiseerd als ontspanning.
De halsketting van de schutterskoning is ongetwijfeld het meest representatieve stuk van het zilverwerk van een gilde. Deze ketting dateert van de 17de eeuw, de gouden eeuw van de gilden. Vermoedelijk stond de halsketting van het Gulden Vlies, de ridderorde die Filips de Goede in het leven riep, model voor dit soort gildebreuken.
De Gildebreuk van de Schutters is toevertrouwd aan de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis en tentoongesteld in de Brusselse Hallepoort. Daar is de grootste en meest verscheidene verzameling volkskunde van ons land ondergebracht, waarbinnen het gildezilver een belangrijke plaats inneemt.
